HAYAL MÜZELERİ 6 /HOLBEIN - İKİ AMBASADÖR




Resim sanatı adına , dil ve teknik olarak beni sürekli şaşırtan , çağıran , öğreten bu tablo ; içerik olarak da sırlarını vermemekte direndi . Resimde detay olarak izlediğimiz tüm objeler , kendi aralarında , bir romanın gerektirdiği tüm ögelerle ilişki içinde bölümler oluşturuyor . Sonuçta Fransız kralı 1. François'in elçisi Jean de Dinville'ın öyküsünü izliyoruz . Dinville bir aristokrat aileden ,Troyes yakınında Polisy şatosunda yaşıyor ve resmin ve Holbein'in hayranı , Londra 'ya gelmeden önce tanıdığı bir astronom , Nicolas Kratzer vasıtasıyla tanımış Holbein'i ve tanıştıklarında şatosu için bu tabloyu sipariş veriyor . Tablodaki ikinci kişi ; yakın dostu Lavour eveque'i George de Selve . Holbein 1497'de  Augsbourg'da doğuyor ve önce Bale 'de sonra da İngilere'de yaşıyor . 1526 da İngiltere'ye yakın dostu filozof Erasmüs'ün tavsiyesiyle onun dostu ünlü filozor Thomas More'a gidiyor ki filozof o zaman Kral Henri 8'in maliye bakanı . Holbein'in Kral'la tanışması ve saraya portre ressamı olarak atanması gereğiyle .  Kader bu ya ; Londra'ya vardığı zaman Sir Thomas More , Kralın , kraliçe Catherine d'Aragon'dan ayrılıp Anne Boleyn'le evlenmesine karşı çıktığı için  Londra kulesinde idam cezasıyla tutukluydu. " Absürt " bir olay ,  ama bu büyük düşünür ; "Ütobia" nın yazarı , Erasmüs'ün yakın dostu ; filozof , laik , hümanist  théologien ve de politikacı , 1532 de girdiği hapishaneden ne yazık çıkamıyor ; 1535 de idam ediliyor ve kesik başı halka teşhir ediliyor . Daha sonra Oxfort , thomas More'un 17 cilt tüm eserlerini yayınlıyor.
Bu kompozisyonda Dinville solda, bir kolu bir Türk halısıyla örtülü masaya dayanmış , halının bir " Uşak " halısı olduğunu daha sonra öğrendim , ayrıca Henri 8 'in 500 ü aşkın bir halı kolleksiyonu olduğu da. 1549 da Kral Charl Quint bir elçi göndererek 10 ender Türk halısı almış . Üstünde astronomi alet ve gereçleri , bir kronometre , polyedrique kadran saatin 9.30 - 10.30 olduğunu gösteriyor . Holbein'in bir özelliği genellikle resmin mesajına çok önem vermesi ; sanki , günü ve geleceği arasında bilim adına bir bilgi hazinesi seriyor gözümüzün önüne , bu " polyedrique " onun bir başka resminde de yakın dostu bilim adamı Nicolas Kratzer'in portresinde tekrar ortaya çıkar :

Nicolas Kratzer - 1528

O çağın bilime ve bilgiye açılımında sembol olarak bu tablonun içereğinde  ; "quadrium " dört bilim ; özgür sanatlar , aritmatik , geometri , müzik ve astronomi , figürlerin kişiliklerine yönelik önemli bir yer alırlar . Tek tek ele alırsak :
detay


detay




Bir gök- küre , silidirik güneş saati , birbirinin içinde iki kadran solaire , bir " torquetum " , kırmızı ciltli bir kitap , altın yaldız fermuarlı bir loutre , alttaki raf : bir dünya- küre , açık bir matematik kitabı , bir gönye , bir pergel , bir lüth , kantik -müzik kitabı , dört flüt ve de masanın altında , yerde lüth'ün kılıfı seziliyor . Hiç bir objet bu atmosferi yadsımıyor , arka plandaki yeşil kadife perde de öyle bir ustalıkla işlenmiş ki onu çekip açarak , arkada ne var ? sorusu hala içimde !

detay
Niçin açmak diye sorarsak ; perdenin kenarında sezinlediğimiz bronz bir haç , demek ki bu perde bizi başka bir mekana götürebilir . Geri plandan öte bu tabloyu resim tarihinde en fazla üstünde yorum yaptıran , yalnız sanat tarihçilerini değil , bilim adına herkesin kafa yorduğu giz nedir ?

ÖLÜME DAİR
                                                           
 Bu tabloda ölüm dolaşır ama kimin ölümüdür bu ? Acaba o çağın kaderi mi , yazgısı mı ? Buna yanıt çok ; Holbein'in bize ulaştırdığı bazı yanıtlar : tabloda saat 9.30 -10.30 , Dinteville ve dostu George de Salve'nin yaşları 29 ve 25 , daha sonra kendi ölümleri de fazla uzak değil , Dinteville beresindeki broşta da bir ölüm simgesi kuru-kafa işlenmiştir ama en önemli giz ; figürlerin önünde , tabloyu bu tinsel boyuta sokan , ilk bakışta bir deniz kabuklusunun kurumuş formuna yakın bir meteor , sonuçta bir kuru-kafa'nın ANAMORPHOSE 'dur. Niçin ve kimin fikridir bu ? İleri sürülen bazı " argument"lere göre Dinteville bu tabloyu Polisy şatosuna götürüp , büyük salonuna astığında , tablonun asıldığı duvarın sağ ve soluna düşen kapılardan çıkarken , görüş açısının anamorphosu biraz normale götürdüğü ve kuru-kafanın anımsatılmak istendiği de söylenir.


Anamorphose bir görüntünün ayna ya da silindirik bir yansıma sonucu çarptırılmasıdır . Erken resmin büyük ustaları bunu peyzaja kadar götürüp şaşırtıcı sonuçlara varmışlardır. Bu tablonun analizini yapan ve bu konuda en önemli expert Jurgis Baltrusaitis'in çok ilginç denemeleri vardır. Batı resminin "ölüme dair" tüm "allegorique" yanı bir çok ressamın konu olarak aldığı , özellikle Renaisance'ın " VANITE "  yani ölüme özgü : geçicilik , boşluk , hiçlik vs. dir.

George de la Tour /Marie Madeleine-1644

Holbein kendi yaşamında , gençlik döneminde ressam babasıyla onun yakın dostu Grünewald'ı Antonins d'Issenheim "couvent"nında ziyaret ettiklerinde , onun ünlü tablosu " La Crucification "nun visionu onu tüm yaşamında etkiledi . Kralların portre ressamı olmak , onların özel hayatlarını paylaşmaktan öte modellerin de kaderlerini paylaşmaktı . Örneğin Londra'ya vardığında onu çağıran dostu Thomas More'u hapiste bulmak ve bir süre sonra da kesik kafasını görmek ,  giderek en gaddar Kral Henri 8 'in de çekim alanında olmak ,  kanımca kolay olmasa gerek .

Holbein / Henri 8
Her kez Londra Nationale Gallery'ye özellikle iki tabloyu tekrar tekrar görmek için döndüm ve de döneceğim ve biliyorum ki Holbein sırlarını hala saklıyor , peinture tekniğine gelince ona varabilmek gerçekten çok güç .
























Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

BİR MÜZEDE OLMAK YA DA OLMAMAK - LEVENT ÇALIKOĞLU

UTKU VARLIK - SANAT AYRICALIKTIR / HELİN KAYA

GÜLÜNÇ BİR ADAMIN DÜŞÜ - BEDRİ BAYKAM